Компютер (инглизча компютер, ташқи ишлар вазирлиги: [кəмˈпжуː.т аълумки, "компютер", латдан олинган. cомпутаре-ҳисоблаш, ҳисоблаш[2]) - бу белгиланган, ўзгарувчан операциялар кетма-кетлигини автоматик равишда бажаришга қодир бўлган қурилма ёки тизим.

Бу кўпинча рақамли ҳисоб-китоблар ва маълумотларни манипуляция қилиш операциялари, аммо бунга И/о операциялари ҳам киради. Операциялар кетма-кетлигининг тавсифи дастур деб аталади[3].

Компютер тизими-бу ўзаро боғлиқ ёки қўшни қурилмаларнинг ҳар қандай қурилмаси ёки гуруҳи, улардан бири ёки бир нечтаси дастурга мувофиқ ишлайди, маълумотларни автоматлаштирилган қайта ишлашни амалга оширади[4] [нуфузли бўлмаган манба?].

Таркиб
1 терминологиянинг етимологияси ва хусусиятлари
2 Тарих
3 компютер технологияларининг експоненсиал ривожланиши
4 математик моделлар
5 архитектура ва тузилиш
6 квант компютерлари
7 таснифи
7.1 мақсадга мувофиқ
7.2 суперкомпютерлар
7.3 кичик ва mobil
7.4 бошқалар
7.5 рақамли компютернинг елементар асослари
7.6 жисмоний амалга ошириш
7.7 қобилият билан
7.7.1 замонавий умумий мақсадли компютер
8 дизайн хусусиятлари
8.1 рақамли ёки analog
8.2 рақамлар тизими
8.3 дастур ва маълумотларни сақлаш
9 дастурлаш
10 дастур
11 Еслатма
12 ҳаволалар
Терминологиянинг етимологияси ва хусусиятлари
Шунингдек қаранг: електрон компютер
Сўз компютер инглизча сўзлардан олинган ҳисоблаш, компютер, "ҳисоблаш", "калкулятор" деб таржима қилинган (инглизча сўз, ўз навбатида, лотин тилидан келади cомпутаре — "ҳисоблаш"). Дастлаб инглиз тилида бу сўз механик қурилмалар иштирокида ёки иштирокисиз арифметик ҳисоб-китобларни бажарадиган одамни англатарди. Кейинчалик унинг маъноси машиналарнинг ўзига ўтказилди, аммо замонавий компютерлар математикага бевосита боғлиқ бўлмаган кўплаб вазифаларни бажарадилар.

Компютер сўзининг биринчи талқини 1897 йилда Оксфорд инглиз луғатида пайдо бўлган. Кейинчалик унинг компиляторлари компютерни механик ҳисоблаш мосламаси деб тушунишди. 1946 йилда луғат рақамли, analog ва електрон компютер тушунчаларини ажратишга имкон берадиган қўшимчалар билан тўлдирилди.

Компютер тушунчасини електрон ҳисоблаш машинаси (компютер) тушунчасидан фарқлаш керак; иккинчиси компютерни амалга ошириш усулларидан биридир. Компютер електрон компонентлардан унинг функционал тугунлари сифатида фойдаланишни назарда тутади, аммо компютер бошқа принциплар асосида жойлаштирилиши мумкин — бу механик, биологик, оптик, квант ва бошқалар бўлиши мумкин., ҳаракатланувчи механик қисмлар, електронлар, фотонлар ҳаракати ёки бошқа физик ҳодисаларнинг таъсири билан ишлаш. Бундан ташқари, операция турига кўра компютер рақамли (рақамли компютер) ва analog (АВМ) бўлиши мумкин. Бошқа томондан, "компютер" атамаси бажарилаётган дастурни ўзгартириш (қайта дастурлаш) имкониятини назарда тутади, бу еса барча турдаги компютерлар учун мумкин емас.

Ҳозирги вақтда компютер атамаси, кўпроқ компютерни маълум бир жисмоний татбиқ етиш масалаларига ишора қилиб, деярли кундалик фойдаланишдан чиқариб юборилган ва асосан рақамли електроника муҳандислари томонидан қонуний ҳужжатларда, шунингдек тарихий маънода қонуний атама сифатида ишлатилади-1940-йилларнинг компютер ускуналарига мурожаат қилиш - Шахсий қурилмалардан фарқли ўлароқ, 1980-йиллар ва катта ҳисоблаш мосламалари.